Günümüzde değişimin ivmesi her gün artarken ve hep bir yerlere yetişme telaşındayken bu ‘Yavaş’ tanımı nerden çıktı diye düşünüyor olabilirsiniz. Aşırı hızdan algılayamadıklarımızı artık algılama zamanı diyoruz biz.
Yavaş Moda akımı da sadece yavaş üretmek diye düşünmeyelim. Çünkü temel ihtiyaçlarımız değişmedi. Ama bu ihtiyaçları üretirken, tüketirken daha duyarlı olma zamanı. Bunu yaşam tarzı haline getirebilir miyiz? Bu soruya birlikte yanıt arayalım.
Yavaş Moda Nedir?
Önce Hızlı Moda tanımından başlayalım. Ucuz, düşük kaliteli, birkaç kez kullanılıp atılabilir giysiler ile özdeşleştirilen “Hızlı Moda” akımı 1980’lerde Amerika’da ortaya çıkan ve tüm dünyaya hızla dağılan bir iş modelidir.
Günümüzde bu modelin çevreye, sektörde çalışanlara, tüketicilere zararlı etkileri olduğu anlaşıldı. Bazı kaynaklara göre moda sektörünün petrolden sonra dünyayı en çok kirleten ikinci sektör olduğu vurgulanıyor.
1986 yılında Carlo Petrini hızlı yaşamın karşıtı yeni bir akıma öncülük ediyor. Roma’da bir Fast-Food (hızlı yemek ) zincirinin açılışını ‘İyi-Temiz-Adil’ sloganı ile protesto ederek başlattığı akım Slow-Food “Yavaş Yemek” akımı olarak benimseniyor.
Keyfini çıkararak geleneksel, yerel, sağlıklı yemek kültürüne dönüşün önemi vurgulanıyor. Bu akım birçok alt kültürü de kapsayan ‘ Yavaş Hareketi’ başlatıyor.
Yavaş Hareket (Slow Movement ) hızlı modern hayatı ve tüketim alışkanlıklarını eleştiren kültürel bir değişimi savunan toplumsal bir harekettir.
“Yavaş Moda” akımı da “Hızlı Moda” anlayışına karşı gelişen bir yaklaşım.
Adil ticaret koşullarında, uzun ömürlü, kalitesi yüksek, modası geçmeyecek ürünleri doğal ve yerel malzemelerle üretmeyi hedefleyen bir akım.
Aynı zamanda bir yaşam tarzı. Daha iyi tasarlamak, üretmek ve tüketmek prensibi ile daha iyi bir yaşam hedeflenir.
Yavaş Moda Nasıl Ortaya Çıktı?
Yavaş Moda tanımı, Londra Sanat Üniversitesi’ndeki Sürdürülebilir Dizayn ve Moda Profesörü Kate Fletcher ( https://katefletcher.com/ ) tarafından 2007’de ortaya atıldı.
Ecologist’teki yazısında (https://theecologist.org/2007/jun/01/slow-fashion ) Yavaş Moda tanımını şöyle anlatır.
“Yavaş Moda, zaman kavramından çok kalite kavramını vurgular. Ürünlerin, çalışanlar, tüketiciler ve ekosistem üzerindeki etkilerini göz ardı etmeden daha iyi tasarlanması, üretilmesi ve tüketilmesi demektir. “
Yavaş Modanın Önemi Nedir?
Yavaş Moda akımı, moda endüstrisi içinde ve dolaylı etkilenen tüm insanlar için yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlıyor.
Hızlı moda endüstrinin yarattığı olumsuz etkileri azalmak adına ortaya çıkan yeni ve dinamik bir kavramdır.
Tekstilde sürdürülebilir bir eğilim için üretim ve tüketim yapısının bir an önce çevreye duyarlı bir hale getirilmesinde önemli bir adımdır.
Yavaş Modanın Faydaları Nelerdir?
- Doğal kaynakları korunmasını sağlar.
- Karbon ayak izini en aza indirger.
- Daha az su harcamayı hedefler.
- Daha güvenilir çalışma ortamlarını destekler.
- Dünya ve insan için sağlıklı bir çözümdür.
- Giysilerimizi daha iyi ve uzun süre kullanmamızı sağlar.
- Tüketicilerin daha bilinçlenmesini hedefler.
Yavaş Moda ve Tüketici Davranışları
Yavaş modayı benimseyen tüketiciler için önerileri şöyle sıralayabiliriz.
- Etik ve adil fiyatlı ürünlere yönelmek.
- Kaliteli ve dayanıklı ürünleri tercih etmek.
- Kısa trendler yerine uzun süreli kullanılabilecek ürünleri keşfetmek.
- Üretim yapan markaları araştırmak.
- Çevreye ve insan sağlığına zararı olabilecek ürün almamak.
- Doğal ve organik ürünleri tercih etmek.
Yavaş Modayı Hayatımıza Nasıl Dahil Edebiliriz?
Günümüz hızlı tüketim furyasına karşı gelişen ‘ Yavaş Moda’ akımı aslında bir yaşam tarzıdır. Yavaş Moda anlayışını yaşam tarzımıza uyarlamamıza yardımcı olabilecek bazı öneriler.
Alışverişte yavaşla
Az ve öz satın alıp, uzun kullanabileceğin ürünleri tercih edebilirsin.
Eskiyen ürünleri çöpe atmadan tamir etmeye çalışılabilir, ikinci el giysi almayı veya kiralamayı düşünebilirsin.
Üreticileri araştır
Üreticilerin iş modellerini, çalışma ortamlarını araştırabilir, açık politika güden üreticileri tercih edebilirsin.
Uzun ömürlü, dayanıklı giysilere yönlen
‘Kullan at ‘ mantığı ile üretilen ürünleri ayırt edebilme yeteneği geliştir. Zamansız ve kullanışlı olabilecek stilleri, mağazaları ve ürünleri araştırabilirsin.
Tarzını iyi belirle
Yaşam tarzının getirilerini düşünüp kendi tarzını belirleyebilirsin. Kendi tarzına yakın markaları araştırmak alışverişini hem kolaylaştıracak hem de zaman kazandıracaktır.
Sürdürülebilir ürünleri ve markaları seç
Çevreye, insana ve ekonomiye duyarlı markaları araştır. Memnun kaldığın markaları etrafındaki kişilerle paylaşabilirsin.
Ürünlerini sev ve onlara iyi bak
Satın aldığın ürünlerin bakım önerilerini araştır ve özen göster. Doğal ürünlerin neler olduğunu araştır. Eskiyen ürünleri önce tamir etmeye çalışabilirsin. Çöpe atmadan önce ikinci elde değerlendirerek ürüne ikinci bir ömür verebilirsin.
Hızlı Moda Nedir?
Hızlı Moda 21. Yüzyılda küreselleşen moda endüstrisinin tamamen kar amaçlı hızlı üretim ve tüketime dayalı bir iş modelidir.
Moda sektöründeki seri üretim ve tüketim eğilimine verilen bu tanımlama kendini sürekli yenileyen bir tür kullan-at moda akımıdır. Aynı zamanda daha çok ürünü daha ucuza satmak demektir.
Bu hıza yetişmeye çalışan firmalar kaliteden çok niceliğe önem verince tüketici davranışlarında da değişikler gözlendi.
Ucuza alınıp çok az giyilen bazen giyilmeyen ürünlerle çöplükler tıka basa doldu.
Son 15 yılda giysi alımının % 60 arttığı saptandı. Tekstil endüstrisi dünyayı en çok kirleten endüstriler arasında ikinci olarak yerini aldı.
Hızlı Moda Zararları Nedir?
- İhtiyaç fazlası üretim ile doğal kaynakları hızla tüketmesi.
- Üretim aşamasında kullanılan kimyasal tarım ilaçlarının ve gübrelerin doğaya verdiği zarar.
- Ürün aşamasına gelmeden önce boyama gibi işlemlerin doğada yarattığı kirlilik.
- Kullanılabilir veya geri dönüştürülebilir tekstil atıklarının çöpleri dolduruyor olması.
- Hazır giyim sektörünün karbon salımında petrolden sonra ikinci sıraya yükselmesi.
- Adaletsiz ve kötü çalışma koşullarını göz ardı edilerek ucuz işçiliğin desteklemesi.
Hızlı Moda ve Yavaş Moda Farkları Nelerdir?
Hızlı moda ve yavaş modayı bazı yönleri ile karşılaştırdığımız tablo aşağıdadır.
HIZLI MODA |
YAVAŞ MODA |
| OLUMLU YÖNLERİ | OLUMLU YÖNLERİ |
| -Tüketicinin isteklerine hızlı cevap verebilir. | -Kalite, nicelikten ön plandadır. |
| -Bazı durumlarda yüksek kalite düşük fiyat mümkün olabilir. | -Ürün kullanım ömrü artar. |
| -Global piyasalarda kazançlı bir iş modelidir. | -Çevre ve gelecek nesiller korunur. |
| -Sektör çalışanlarının yaşam kalitesi artar. | |
| ZOR YÖNLERİ | ZOR YÖNLERİ |
| -Moda trendelerinin çok hızlı değişmesine neden olur. | -Trendlerden çok bireysel talepler ön plandadır. |
|
-Düşük kalite ve düşük fiyatın yarattığı kirliliği önlemenin maliyeti yüksektir. |
-Küçük ölçekli kaliteli ürün fiyatları daha yüksek olacaktır. |
| -Hızlı üretim çalışanların koşullarını düşünmekte yetersizdir. | -Az miktarda kaliteli ürün hedeflenir. |
| -Kar en öncelikli amaçtır. | -Katma değerli bir iş modelidir. |
Sıkça Sorulan Sorular
Fast fashion marka nedir?
Fast-fashion (Hızlı Moda ) en yeni, en son moda ürünleri uygun fiyatlar ile alışveriş özgürlüğü ve heyecanını yaratacak tarzdaki şık mağazalarda müşteriye sunmaktır.
Moda endüstrisi topluma ve çevreye zararlı mıdır?
Moda endüstrisi kullanılan kimyasallar ve atıkların yarattığı kirlilikten, doğal kaynakların hızla tüketilmesine, uygunsuz çalışma koşullarına kadar bir çok konuda topluma ve çevreye zarar verebilen bir sektördür.